Ogórecznik lekarski - Borago officinalis L. jako zioło oczyszczające

Ogórecznik lekarski - Borago officinalis L.

rodzina: szorstkolistne (dawniej ogórecznikowate) - Boraginaceae

Ogórecznik jest rośliną jednoroczną i pochodzi z zachodniej części basenu Morza Śródziemnego, skąd rozprzestrzenił się aż po Azję Mniejszą, Syberię i Europę Środkowo-Zachodnią. W Polsce występuje jako rzadki chwast ogrodowy.

Botanika:

Łodyga wzniesiona do 60 cm wysokości, w górnej części wiechowato rozgałęziona. Liście dolne duże, jajowate, górne mniejsze. Kwiaty promieniste o koronie niebieskiej, rzadziej białej. Łodyga pokryta jest kłującymi, miękkimi włoskami. Kwitnie VI-VIII.

Surowiec:

Do zastosowania w fitoterapii w okresie zakwitania zbiera się górne ulistnione części pędów ogórecznika i suszy cienką warstwą w miejscach zacienionych i przewiewnych. Otrzymuje się ziele ogórecznika - Herba Boraginis.

Skład chemiczny:

Flawonoidy (m.in. kwercetyna, izoramentyna, kemferol, glukozydy), związki śluzowe (do 12,5%), garbniki (około 3%), cholina, kwasy organiczne (kw. askorbowy) oraz sole mineralne zawierające rozpuszczoną krzemionkę.

Działanie:

Ziele ogórecznika jest bezpiecznym surowcem, który charakteryzuje się łagodnym działaniem w ustroju. Obecność flawonoidów i soli mineralnych (głównie azotanu potasu) skutkuje moczopędnym działaniem wyciągów z ogórecznika. Ponadto przyspiesza usuwanie jonów chloru, mocznika, kwasu moczowego z ustroju wraz z innymi szkodliwymi produktami przemiany materii. Jest to korzystne w chorobach nerek, reumatycznych schorzeniach, dnie moczanowej i dolegliwościach skórnych. Zawarte w zielu w pokaźnych ilościach śluzy osłaniają błonę śluzową jamy ustnej, przełyku oraz żołądka. Z kolei flawonoidy jednocześnie uszczelniają ściany włosowatych naczyń krwionośnych przewodu pokarmowego, co skutkuje hamowaniem lub zmniejszaniem stanów zapalnych. Taki profil działania obejmuje również zastosowanie zewnętrzne na skórę i rany.

Wskazania:

Wyciągi z ogórecznika znajdują zastosowanie w przewlekłych stanach zapalnych kłębków nerkowych o łagodnym przebiegu oraz w zmniejszonym wydalaniu moczu. Surowiec można stosować również w zaburzeniach przemiany materii i upośledzonym mechanizmie usuwania szkodliwych produktów przemiany materii (kumulacja kwasu moczowego), a także dnie moczanowej, artretycznym zapaleniu stawów i początkowym stadium choroby reumatycznej zarówno u dzieci i młodzieży, jak i osób w podeszłym wieku. Ponadto ogórecznik będzie korzystny w schorzeniach skórnych, których przyczyna i podłoże związane z kumulacją szkodliwych produktów przemiany materii (np. trądzik młodzieńczy, przewlekłe wypryski, zapalenie opryszczkowe i krostowe skóry).

Preparaty i dawkowanie:

Odwar z ziela ogórecznika - Decoctum Boraginis

1-2 łyżki stołowe ziela zalać szklanką ciepłej wody, ogrzać do wrzenia, a następnie gotować powoli przez 5-7 minut pod przykryciem; odstawić na 10 minut; przecedzić. Odwar wykazuje dodatkowo działanie napotne dzięki czemu może być stosowany w stanach przeziębieniowych lub anginowych z współwystępującą gorączką, uczuciem chłodu i dreszczy. Wskazane jest stosowanie ogórecznika w stanach zapalnych gardła jako środek osłonowy i przeciwzapalny (można łączyć z podbiałem, dziewanną, ślazem, pierwiosnkiem). Odwar podany zewnętrznie łagodzi różnego typu chorobowe zmiany skórne. Pić po 0,5 szklanki 2-3x dziennie.

Miazga ze świeżego ziela ogórecznika

Świeżo zebrane ziele miażdżymy, tniemy na kawałeczki, rozdrabniamy w mikserze lub przepuszczamy przez maszynkę do mięsa. Otrzymana papka jest cenna w kosmetyce. Korzystne będzie okładanie nią swędzących wyprysków, trądziku, trudno gojących się ran, blizn po ranach, stłuczeń, wrzodów, oparzeń, siniaków. Okłady nadają skórze jędrności i elastyczności, a także zmniejszają widoczność drobnych blizn, zaczerwienień, wyprysków, odmrozin.

Medycyna ludowa:

W medycynie ludowej przetwory z ogórecznika stosowano jako środek moczopędny, "czyszczący krew", przeciwzapalny i odkażający na skórę. Świeży sok ogórecznika podawano w zapaleniu opłucnej. Natomiast napar z kwiatów ogórecznika stosowano do okładów i przemywań w zapaleniu spojówek, zaczerwienionych i zmęczonych oczach.