Zaczął się sezon na nalewki, które są bardzo wygodnymi w użytku lekami ziołowymi. Nalewki sporządzamy zazwyczaj metodą maceracji i używamy różnej mocy alkoholi. Przykładowo na surowce olejkowe stosujemy alkohol powyżej 70% np. aby wyciągnąć tujol z Piołunu lub żywotnika (Thuja). Zazwyczaj sporządza się je w proporcjach 1:3 i 1:5, co oznacza jedną część surowca na trzy lub pięć części roztworu. W celu zalania nalewek możemy użyć alkoholu zimnego i gorącego. Najczęściej suchy surowiec zalewamy zimnym alkoholem. Kiedy świeże owoce, liście, czy ziele zalejemy gorącym alkoholem otrzymamy intrakt. Intrakty sporządza się z surowców, w któych jest wiele enzymów rozkładających składniki czynne - gorący alkohol niszczy takowe enzymy. Niektóre nalewki wystawiamy na słońce np. z dziurawca, nagietka, czy sosny. Inne z kolei sporządzamy i przechowujemy w ciemnym miejscu i ciemnym szkle. Szczególnie tyczy się to surowców irydolinowych np. świetlika czy przelężnika.
Jako, że wczoraj z kolegą sporządziliśmy kilka sztandarowych nalewek, które można przyrządzić bez większego problemu, to opiszę je poniżej:
Tinctura Absinthi - Nalewka z piołunu, absytntówka, piołunówka; Herba Absinthi - Ziele absyntu
Nalewkę sporządza się w proporcjach 1:5 na alkoholu 70-90%. Przyjmuje się 20-30 kropli, 2-3 razy dziennie, co daje średnio jeden kieliszek. Kilka kieliszków spotęguje efekty halunogenne, czyt. ciekawsze sny i wizje. Absyntówka to popularny trunek czarownic i artystów. Ziele zawiera goryczki: absyntynę i anabsyntynę, a w olejku eterycznym jest tujol (tanacetol, absyntol), który oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy. Wywołuje stan pobudzenia psycho-ruchowego nasilając tonus mięśni. Działa halucynogennie. Jest antagonistą receptorów GABA-A.
Ziele piołunu zalewamy alkoholem i odstawiamy w ciemnym miejscu na około 2 miesiące. Po zalaniu nalewka powinna od razu zabarwić się na intensywny zielony kolor. Tak sporządzony surowiec działać będzie przeciwpasożytniczo, antygrzybiczne i antybakteryjne. Pobudzi wydzielanie soku żołądkowego, zniweluje zmęczenie, usunie nieprzyjemny zapach z przewodu pokarmowego. Surowiec można nieco rozgnieźć tłuczkiem (pędy z koszyczkami kwiatowymi) i zalać gorącym alkoholem.
Surowców z tujonem nie można podawać kobietom w ciąży, gdyż powoduje poronienie, a także osobom z niedomaganiami wątroby.
Tinctura Cydoniae - Nalewka z pigwy pospolitej - Cydonia oblonga
Pigwę często możemy spotkać na ogródkach działkowych lub domowych. Pochodzi z Azji Mniejszej. Jest to chętnie uprawiany krzew wydający małe, żółte owoce. Podczas obróbki gniazda nasienne z owoców wycinamy i otrzymujemy dwa surowce lecznicze: Fructus et Semen Cydoniae. Z nasion możemy sporządzić napary lub maceraty - 1 łyżkę nasion zalewamy jedną szklanką zimnej lub gorącej wody, odstawiamy na 3-6 godzin i pijemy po 1/2 szklanki co 2-3 godziny kiedy doskwiera nam kaszel, zapalenie gardła, chrypka, zapalenie krtani, nieżyt żołądka i jelit, uszkodzenia śluzówki żołądka i jelit lekami, w bolesnych biegunkach, zaparciach i chorobie wrzodowej. Macerat i napar z nasion pomaga przy zgadze i refluksie. Ponadto podobnie jak odwary z jarzębiny, tak odwar z nasion możemy wykorzystać w postaci okładów pod oczy, co wybieli nam skórę wokół oka i w konsekwencji pomoże w usunięciu workowatych, napuchniętych obrzęków.
Z kolei z owoców sporządzamy nalewkę na alkoholu 40% najlepiej na rumie z dodatkiem miodu. Owoce przed zalaniem należy rozdrobnić, a rum lub alkohol podgrzać. Nalewka pomocna będzie przy przeziębieniu, grypie, chrypce, kaszlu i zmęczeniu. Owoce możemy też wkrajać do herbaty, podobnie jak możemy dolać do niej nalewkę.
Maceraty i napary z nasion są bardzo pomocne w leczeniu cery trądzikowej, a także poprawiają wilgotność i elastyczność skóry. W formie lewatywy pomocne w leczeniu świądu odbytu. Nasion nie należy rozdrabniać, gdyż wówczas uwalniamy amigdalinę (Witaminę B17), co nie jest korzystne.
Tinctura Sorbi - Nalewka z jarzębiny; Fructus et Flos Sorbi - Sorbus aucuparia
Jarzębina działa podobnie jak pigwa. Również jest surowcem zawierającym w pestkach owoców witaminę B17. Surowiec uzyskuje się z drzewa jarząba pospolitego we wrześniu lub październiku. Owoce najlepiej zebrać po pierwszym przymrozku wówczas znaczne ilości, wywołującego biegunkę i wymioty, kwasu parasorbowego zostają wytrącone. Owoce można też wysuszyć w piekarniku lub włożyć do wrzątku.
Owoce jarzębiny zasypujemy w słoiku cukrem i zalewamy spirytusem rozcieńczonym z wodą. Możemy dodać skórkę pomarańczy. Uzyskany macerat przechowujemy w ciepłym miejscu przez miesiąc. Po tym czasie zlewamy wszystko i dociskamy do niego sok z owoców. Filtrujemy i rozlewamy do butelek. Nalewka działać będzie wzmacniająco, pomocniczo przy przeziębieniach, chrypce i kaszlu. Wyraźne działanie uzyskamy też na układ trawienny jako środek pobudzający przemianę materii.
Owoce jarzębiny zasobne są w alkohol cukrowy sorbitol, kwas sorbowy, witaminę C, katechiny, flawonoidy, aminokwasy, kwas parasorbowy (0,8%), pektyny. Ponadto kwas bursztynowy, winowy i cytrynowy.
Z owoców możemy przygotowywać odwary - 1 łyżkę rozdrobnionego surowca zalewamy jedną szklanką wody i gotujemy 5 minut, następnie odstawiamy na pół godziny i pijemy 1-4 szklanki. Odwarem można płukać gardło przy chrypce, a także wykorzystać w obrzękach, puchlinie wodnej, niedomogach wątroby i nerek, czy jako środek diuretyczny (moczopędny). Zalecany jest również w kamicy moczowej. Owoce jarzębiny są źródłem bioflawonoidów (witaminy P), ktore uszczelniają i wzmacniają śródbłonki naczyń krwionośnych oraz wzmagają i przedłużają aktywność witaminy C, stąd jest to dobry środek do stosowania razem z surowcami bogatymi w kwas askorbinowy. Dzięki temu będziemy działać immunostymulująco i ogólnie wzmacniająco.
Tinctura Agave - Nalewka z agawy; różne gatunki Agava
Rodzaj Agave obejmuje około 300 gatunków roślin, które naturalnie występują w Ameryce Południowej i Środkowej. Zakwitają po kilkunastu lub kilkudziesięciu latach tylko raz w życiu. Można je spotkać w donicach na terenie Polski. Ludzie często sadzą agawę do celów ozdobnych. Jest to kolejny surowiec, obok pigwy i jarzębiny, działający ogólnie na oczy i stany zapalne spojówek i powiek. Wodny wyciąg z liści lub miąższ z liści agawy nałożony pod oczami likwiduje worki, odświeża oczy, a także leczy stany zapalne.
Nalewkę sporządza się w standardowej proporcji 1:5 na alkoholu 40%, odstawia na 7 dni i filtruje. Świeży miąższ agawy i rozcięty liść będzie bardzo pomocny w leczeniu opryszczki i innych zmian skórnych. Jest doskonały do pielęgnacji i nawilżania skóry ze skłonnością do wyprysków i trądziku. Liście agawy możemy namoczyć spirytusem, pociąć w paski i stosować jako okłady na nerwobóle, bóle mięśni i stawów. Nalewka podana do wewnątrz zadziała immunostymulująco, zwiększy diurezę, poprawi perystaltykę przewodu pokarmowego.
Agawy zawierają w liściach saponiny sterydowe, polisacharydy, oligosacharydy, enzymy proteolityczne, kwas bursztynowy i cytrynowy, witaminy B, C, E i prowitaminę D, a także fitosterole (beta-sitosterol), sole mineralne, śluzy i gumy.
Agawy są podobne do Aloesu. Działanie także mają podobne, szczególnie jeśli chodzi o immunostymulację i działanie przeciwzapalne. Agawę od aloesu odróżniają m.in. włókna po rozcięciu liści. Mocne wyciągi spirytusowe mogą dezaktywować biostymulujące proteiny i glikoproteidy. Najlepiej robić więc wodne wyciągi i syropy. Wówczas liście agawy mielimy przez maszynkę i zalewamy wodą letnią, przegotowaną z dodatkiem trzech płaskich łyżek kwasku cytrynowego i 6 łyżek gliceryny, przykrywamy i odstawiamy na 6 godzin. Następnie dodajemy miód, cukier i nieco białego wina. Mieszamy i rozlewamy do ciemnych buteleczek.
piśmiennictwo: Dr Henryk Różański "Medycyna Dawna i Współczesna" i "Zioła wzmagające odporność organizmu na infekcje".
