Scopolia carniolica - Lulecznica kraińska
Solanaceae - Psiankowate
Pochodzi z Europy, w Polsce niełatwo ją spotkać, choć nie jest to wyzwanie nieprawdopodobne. Występuje głównie w terenach podgórskich i górskich. Na niżu spotykana bardzo rzadko. Palona działa halucynogennie, głównie korzenie, ale trzeba uważać, bo to psiankowate, czyli alkaloidy tropanowe: skopolamina i atropina. Poza tym wykryto 3-tigloyloxytropan występujący też w Bieluniu (indiańskim i dziędzierzawa) - zatem efekt może być bardzo mocny. Jest też cuscohygrina, to pirolidynowy alkaloid występujący również w kokainowcu. Moim zdaniem bardzo mocny miszmasz i łatwo się tym zatruć.
Atropa Belladonna - Pokrzyk Wilcza Jagoda
Solanaceae - Psiankowate
Występuje w Europie, Afryce Północnej i Azji Zachodniej. W Polsce spotykana głównie w południowej części kraju. Roślina wygląda pięknie, ale jest w niej coś niepokojącego, stąd jej nazwa pochodzi od greckiej bogini, która przecinała nić życia. Jest to jeden z surowców wykorzystywanych dawniej przez wiedźmy przy produkcji halucynogennej, stymulującej i erogennej "maści czarownic".
Po zjedzeniu owoców lub zapaleniu liści wystąpią halucynacje wzrokowe i słuchowe. Surowiec ponadto zadziała przeciwbólowo, wywoła konwulsje i zaburzenia pamięci. Powoduje to atropina, hioscyjamina i skopolamina. Alkaloidy te oddziałują na przenoszenie acetylocholiny w synapsach. Acetylocholina to neurotransmiter parasympatycznego układu nerwowego. Alkaloidy nie przeciwdziałają jej uwalnianiu, ale blokują receptory cholinergiczne. Tym samym zwiększa się aktywność parasympatycznego układu nerwowego. Liść pokrzyku poraża zakończenia nerwów parasympatycznych, mięśni gładkich (żołądka, dróg oddechowych), rozszerza oskrzela i źrenice oka, przyśpiesza akcję serca, hamuje wydzielanie śliny, potu, łez, soku żołądkowego i trzustkowego. Atropina, hioscyjamina i skopolamina porażają zakończenia nerwu błędnego, działając przeciwwymiotnie. Palenie wysuszonych liści jest najbezpieczniejszym sposobem zaznajomienia się z działaniem tej roślinki. Można przyrządzić także herbatkę z suszonych liści - na pierwszy raz 1g mieszamy z gorącą wodą.
Atropina
Halucynacje wywołane Atropą są niemal zawsze negatywne - niektórzy mówią, że są po prostu złe. Prawie nie jest możliwe, aby któraś z psiankowatych nie spowodowała choć w pewnym stopniu czynników anomalnych, czyli popularnego bad tripa. Chyba, że uzyskamy z psiankowatymi specjalny rodzaj więzi podobny do tego, jaki szamani południowoamerykańscy wytworzyli z tytoniem (Nicotiana Rustica – mapacho).
Escholtzia californica - Maczek kalifornijski
Papaveraceae - Makowate
Zwana też pozłotką lub eszolcją. Pochodzi z Kaliforni, a w Polsce jest uprawiana głównie jako roślina ozdobna. Ma jednak cenne zastosowanie w medycynie. Jest bogata w alkaloidy: chelidonine, homochelidonine, sangwinaryne, chelerytryne, protopine, kryptopine, escholzyne oraz glikozydy flawonoidowe. Działa na ośrodkowy układ nerwowy uspokajająco i nasennie.
Protopina
Stosowana w leczeniu niepokojów, lęków, histerii, bezsenności, czy nerwic wegetatywnych. W dużych dawkach działa narkotycznie (analogicznie do opium - w końcu to makowate). Ma podobne działanie jak Glistnik (Chelidonium majus) i krwica kanadyjska - Sanguinaria canadensis. Jeśli kobieta cierpi na bóle miesiączkowe to maczek sprawia, że szybko i skutecznie mijają. Recepta dr Różańskiego: Z ziela można sporządzić nalewkę Tinctura Eschscholtziae zalewając 1 część rozdrobnionego ziela suchego lub świeżego 5 częściami ciepłego (gorącego - intrakt) alkoholu 40-60%. Po 7-14 dniach intrakt należy przefiltrować. Zażywać w dawce 4-5 ml 2-3 razy dziennie.
Corydalis cava, Corydalis solida - Kokorycz pusta, Kokorycz pełna
Papaveraceae - Makowate
Rośnie w Polsce, trzeba jej szukać w lasach na wiosnę. Zawiera alkaloidy fenantrenoizochinolinowe: korydynę, korydalinę, bulbokapninę. Ponadto kanadynę, protopinę, kryptopinę i korybulinę. Działają narkotycznie na korę mózgową znosząc nadmierną pobudliwość ruchową, nie zmieniając przy tym napięcia mięśniowego, hamują drżenia parkinsoidalne, porażają zakończenia nerwów parasympatycznych.
Przedawkowanie wywołuje intensywne wymioty. Kokoryczka (zbiera się kłącze, głównie bulwy) indukuje doświadczenia psychoaktywne w postaci głównie zaburzenia odbioru czasoprzestrzeni. Najpierw wywołuje retrospekcje w przeszłość (obrazy z dzieciństwa) w rozmiarach przejaskrawionych, pokój w którym się znajdujemy może odwrócić się do góry nogami, dlatego przyjmowanie surowca samotnie może być niebezpieczne. Efekt trwa około 40-50 minut. Charakterystyczny jest brak odczuwania bólu i możliwość przeżycia raz jeszcze pewnych chwil z dzieciństwa.
Bulbokapnina
Bulbokapnina była podawana podskórnie jako środek przeciwbólowy np. zmniejszająca bóle nowotworowe. Sposobem przyjęcia jest spalenie kłącza w fajce lub sporządzenie intraktu z całej rośliny, ziela lub bulw na gorącym alkoholu – 300-500 g surowca. Zawiera blisko 20 alkaloidów - struktura niektórych z nich przypomina pochodne opium, stąd jej działanie głęboko wyciszające, powodujące tzw. wewnętrzny spokój i zatrzymanie wewnętrznego dialogu na rzecz stanu transowego (w wyższych dawkach, przy czym porcja narkotyczna jest bliska toksycznej, co może skutkować wymiotami).
W bulwach mamy 5-6% alkaloidów, w zielu znacznie mniej, bo 0,5%. Słówko jeszcze o bulbokapninie - to alkaloid aporfinowy. Jest inhibitorem acetylocholinoestrazy, czyli enzymu występującego w szczelinach synaptycznych, gdzie katalizuje reakcję rozpadu neuroprzekaźnika acetylocholiny, do choliny i reszty acetylowej. Hamuje syntezę dopaminy. Wywołuje stan kataleptyczny i katatoniczny. Działa aktywnie na ciało prążkowane mózgowia.
Bocconia cordata, Macleaya cordata - Bokkonia sercowata, Obrzan sercowaty
Papaveraceae - Makowate
Jedna z najwyższych bylin, dorastająca do 2,5 metra wysokości (azjatyckie gatunki). Zawiera alkaloidy izochinolinowe m.in. protopinę, homo-chelidoninę, chelerytrynę i sangwinarynę. Wyciąg z surowca będzie działał spazmolitycznie, żółciopędnie, pozaustrojowo. Ponadto pobudzająco na czynności sekrecyjno-absorbcyjne przewodu pokarmowego.
Surowiec można wykorzystać w leczeniu wątroby, gdyż alkaloidy w Bocconia oczyszczą wątrobę z toksyn powstających pod wpływem niekorzystnych bakterii. Poza tym wyciąg poprawi przyswajalność aminokwasów (szczególnie cyklicznych) i zmniejszy poziom amin biogennych. Z racji obecności alkaloidów opioidowych surowiec działa depresyjnie, wyciszająco na układ nerwowy, a przy większych dawkach narkotycznie.
Chelerytryna
Alkaloidy izochinolinowe obecne są również w glistniku jaskółczym zielu (Chelidonium majus), dymnicy lekarskiej (Fumaria officinalis), czy krwicy kanadyjskiej (Sanguinaria canadensis). Ich działanie przejawia się dodatkowo poprzez hamowanie rozwoju gnilców, grzybów i pierwotniaków patogennych.
Leucojum vernum - Śnieżyca wiosenna
Amaryllidaceae - Amarylkowate
W Grecji mówiono na nią biały fiołek. Rośnie głównie w górach - Karpaty, Sudety i obficie w Bieszczadach. Jest objęta ochroną gatunkową, grozi jej wyginięcie z powodu nadmiernego zrywania. Działa halucynogennie przy paleniu lub do wewnątrz w postaci nalewki 1:5 w dawce pół łyżeczki.
Bulwy są miejscem koncentracji siedmiu alkaloidów tyrozynowych m.in. leukovernina, acetyloleukovernina oraz likoryna, galantyna, galantamina, fenyloetyloamina. Fenyloetyloamina to silnie działający alkaloid endogenny, który występuje w ludzkim mózgu. Może w nim pełnić rolę neuroprzekaźnika. Po dotarciu do przewodu pokarmowego jest szybko metabolizowana przez monoaminooksydazę. Przypuszcza się, że uwalniająca się podczas wysiłku fenyloetyloamina wywołuje "euforię biegacza", czyli poprawę nastroju, zwiększenie wytrzymałości i odporności organizmu na ból przy długotrwałym wysiłku fizycznym. Alkaloid ten o strukturze przypominającej amfetaminę bierze również udział w chemii miłości, w momencie zakochania jego poziom w mózgu podnosi się. Ma właściwości odurzające, psychoaktywne - powoduje euforię, podniecenie oraz czasem halucynacje. Pochodne fenyloetyloaminy wykazują działanie psychodeliczne, stymulujące lub empatogenne. W naturze występują jako hormony, alkaloidy i neuroprzekaźniki. Zaliczyć możemy do nich m.in. meskalinę, a także stymulanty: efedryna, katyna oraz amfetamina, MDMA i metaamfetamina. W postaci dopaminy, adrenaliny, czy noradrenaliny mają fundamentalne znaczenie w gospodarce hormonalnej organizmu.
Fenyloetyloamina
Inny alkaloid zawarty w roślinie - galantamina - stymuluje nikotynowe receptory acetylocholinowe. Hamuje rozkład acetylocholiny będąc inhibitorem estrazy acetylocholinowej. Dzięki temu jest kolejnym surowcem pomocnym w leczeniu choroby Alzheimera, która obniża sprawność transmisji cholinergicznej, co skutkuje spadkiem liczby receptorów cholinergicznych M1. Natomiast zahamowanie enzymu rozkładającego acetylocholinę nasila transmisję cholinergiczną i tym samym poprawia zdolności kojarzenia, zapamiętywania, uwagi i koncentracji. Surowiec ze śnieżycy jest dobry na odwyk alkoholowy i narkotykowy. Głównie dzięki pracy autoterapeutycznej jaką może wykonać osoba uzależniona.
Galantamina
Galantamina prawdopodobnie potęguje proces przywoływania engramów z pamięci. Oznacza to, że człowiek otrzymuje coś w rodzaju klucza do swoich map pamięciowych, gdyż engramy to ślady pamięciowe, które zapisują się w formie danych w naszej pamięci podczas trwania całego życia. W związku z tym pacjent poddany detoksykacji śnieżycą w niektórych przypadkach jest w stanie sam znaleźć źródło i rozwiązanie dla wyjścia z nałogu. Nalewka i napar pobudzi ośrodkowy układ nerwowy i korę mózgową, obniży ciśnienie krwi, zadziała wyciszająco na serce zwalniając częstotliwość skurczu oraz zwiększy napięcie mięśni prążkowatych i wzmoży wydzielanie śliny i potu. Galantamina zwęża naczynia wieńcowe i kurczy pęcherzyk żółciowy. Oprócz śnieżycy wiosennej surowca o podobnym działaniu dostarcza śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis).
Echium - Żmijowiec (różne gatunki)
Boraginaceae - Ogórecznikowate, szorstkolistne
Roślina archeofityczna, pospolita na całym niżu i w niższych partiach górskich. Typowym gatunkiem jest żmijowiec zwyczajny (Echium vulgare). Zbiera się ziele owocujące i kwitnące. Echium zawiera alkaloidy pirolizydynowe: echiinę, konsolicynę, konsolidynę, cynoglosynę, echmidinę, acetyloechmidinę, echiuplatinę, czy bliżej niezidentyfikowany - echivulgarinę.
Konsolidyna i cynoglosyna działają depresyjnie na układ nerwowy, co skutkuje właściwościami przeciwbólowymi, rozkurczowymi, uspokajającymi i indukującymi psychiczne rozluźnienie i wyciszenie. Mały kieliszek nalewki 1:1 lub 1:3 wywołuje podobne objawy co kokorycz (Corydalis). Stan transowy wywołany aktywnymi składnikami żmijowca umożliwia przechodzenie przez wymiary przestrzenne i wnikanie w nie. Roślina może być użyta do seansów spirytystycznych, czy duchowych. Działanie psychoaktywne po raz pierwszy zaobserwowano po podaniu surowca osobom ukąszonym przez żmiję.
Jest to efekt prastarej nauki o sygnaturach - kiedyś wierzono, że zewnętrzne formy i cechy roślin, zdradzają ich właściwości lecznicze. Przykładowo wierzono, że dziurawiec (Hypericum) to dobry środek na gojenie ran, ponieważ jego żółte kwiatki roztarte w dłoniach wydzielają czerwony, podobny do krwi sok. Z kolei jaskier (Ranunculus) ze swoim bulwiasto zgrubiałym kłączem przypominającym hemoroidy, był stosowany właśnie przeciw tej uciążliwej chorobie. Glistnik uważany był za doskonały środek w leczeniu wątroby, gdyż jego liście wyglądają jak płaty wątroby, a roztarte w dłoniach emitują nawet zapach świeżej wątroby. Podobnie z pokrzywą (Urtica dioica), która pokryta malutkimi igiełkami włosowatymi używana była w profilaktyce chorób skóry głowy i psychosomatycznej utracie włosów. Z koron kwiatowych żmijowca wystają pręciki przypominające język żmij, stąd wykorzystanie rośliny przy ukąszeniach tych gadów.
Ziele i korzeń zawiera alantoinę, która przyśpiesza gojenie ran, regenerację naskórka, udrażnia przewody łojowe i podnosi elastyczność skóry. Dr Różański poleca żmijowca do okładów: (świeże pogniecone ziele, macerat ze świeżego ziela, napar, odwar z korzenia lub ziela) na trudno gojące się rany, odleżyny, oparzenia, wypryski, liszaje, stłuczenia, opuchnięte stawy. Napar lub odwar z ziela albo korzenia (1 łyżka na 220 ml wody) można pić 3-4 razy dziennie po 100-150 ml. Nie można go jednak stosować długo, gdyż alkaloidy pirolizydynowe mogą poważnie uszkodzić wątrobę, a także spowodować zespół niewydolności zatokowej wątroby, zwaną też chorobą zarostową żył wątrobowych.
Cannabis indica, Cannabis sativa - Konopia indyjskia, Konopia siewna
Cannabaceae - Konopiowate
Roślina pochodząca ze środkowej Azji. Jest jedną z najstarszych roślin używanych w celach leczniczych i rekreacyjnych. Pojawiała się na egipskich papirusach przed około 4000 laty. Lecznicze właściwości konopii są znane od dawna, tak samo jak jej działanie narkotyczne.
Składnikami aktywnymi w roślinie są kwasy kanbidiolowe: Tetrahydrokannabinol (on odpowiada głównie za efekt euforii i relaksacji połączonej z elektryzującym poczuciem ekscytacji), kannabidiol (odpowiada za uczucie "spalenia", głównie relaksant ciała), tetrahydrokannabiviarin (zapach), kannabichromen (potęguje efekt THC), czy kannabinol. Działanie konopii może być bardzo różne, ponieważ wpływ na koncentrację substancji czynnych ma przechowywanie i suszenie surowca, a także rzecz jasna odmiana i cykl wzrostowego wykształcania żywicznych kwiatostanów. Podczas suszenia bowiem nieaktywny kwas kannabidiolowy może zmienić się w THC, która jest główną substancją powodującą zmiany w percepcji.
Tetrahydrokannabinol (THC)
THC jest agonistą receptorów kannabinoidowych CB1 (układ nerwowy) i CB2 (obwodowe m.in. w komórkach układu odpornościowego). Łącząc się z receptorami blokuje wpływ jonów wapnia z płynu zewnątrzkomórkowego do cytoplazmy, a także hamuje powstawanie cyklicznych adenozynomonofosforanów (cAMP) przez zahamowanie enzymu cyklazy adenylowej. W efekcie zmienia się metabolizm komórek i następują zmiany w uwalnianiu hormonów i neuroprzekaźników. Dochodzi do wystąpienia efektu sprzężenia zwrotnego myśli, który charakteryzuje się zmianą perspektyw postrzegania myśli, a co za tym idzie wpadania na nowe pomysły lub łączenie innych perspektyw myślowych również rozłożonych wielowarstwowo.
Przyjęcie surowca skutkuje relaksem psychofizycznym, rozluźnieniem mięśni, uczuciem błogości, wzmożoną wrażliwością na dźwięki i łatwą indukcją stanu transowego. Dochodzi do tego poczucie boskiej mocy, perfekcji miejsca i czasu oraz wrażliwość na odbiór innych osób, ich energii i nastrojów. Pod zamkniętymi powiekami mogą pojawić się wizje, wzory geometryczne i fraktalne. Obecnie trudno znaleźć surowiec dobrej jakości. Najwyższa jakość to roślina wychodowana samodzielnie lub z pewnego źródła. Wówczas otrzymujemy wysoką wartość leczniczą.
Kiedy osoby starsze przyjmują surowiec, często dochodzi do spotkań z duchami, zmarłymi przyjaciółmi lub członkami rodziny. Efekt narkotyczny jest zależny od osobowości osoby przyjmującej: od skrajnej euforii do skrajnej depresji, niepokoju lub urojeń na tle fizjologicznym (np. wmówienie sobie ataku serca lub innych zaburzeń cielesnych). Dodatkowo działa jako afrodyzjak, zwiększa doznania miłosne i pobudliwość płciową. W medycynie znajduje szerokie zastosowanie m.in. w leczeniu stwardnienia rozsianego, depresji, gorączki, infekcji, epilepsji. Bardzo ważne jest stosowanie konopii jako cytostatyków - hamujących rozwój komórek nowotworowych, a także wspomagająco w leczeniu nowotworów ze względu na właściwości przeciwbólowe i redukujące skutki chemioterapii.
Najpopularniejszym sposobem przyjmowania jest palenie ziela i kwiatostanów w fajkach. Z konopii można zrobić też nalewkę: 1:5 na alkoholu 70% jako środek uspokajający, w chorobach nerwowych, szczególnie na tle alkoholizmu i histerii. Zażywamy trzy razy dziennie po 20 kropli.
Chelidonium majus - Glistnik Jaskółcze Ziele
Papaveraceae - Makowate
Roślina pospolita w Polsce i w basenie Morza Śródziemnego. Można ją spotkać też w Ameryce Północnej. W naszym kraju występuje pospolicie na całym obszarze. Zawiera alkaloidy izochinolinowe. Można podzielić je na cztery grupy chemiczne - pochodne benzofenantrydyny: chelidonina, homo-chelidonina, chelerytryna, metoksychelidonina, chelitrydyna, sangwinaryna; pochodne protopiny: protopoina, alfa i beta-allokryptopina; pochodne protoberberyny: berberyna, koptyzyna, stylopina; alkaloidy chinolizydynowe: sparteina.
Sangwinaryna jest szeroko wykorzystywana w medycynie ze względu na właściwości przeciwnowotworowe. Alkaloid ten jest bowiem promotorem apoptozy komórek nowotworowych, ma właściwości antyproliferacyjne (antypodziałowe) w stosunku do komórek nowotworowych. Alkaloidy glistnika hamują także rozwój grzybów, pierwotniaków, bakterii i wirusów. Jeden z leków opartych o trójmolekularne alkaloidy benzofenantrydynowe hamuje rozwój wirusa HIV. Glistnik ma bardzo szerokie zastosowanie w lecznictwie. Wspominali o nim już około 1550 roku p.n.e. Obniża ciśnienie tętnicze krwi, wyraźnie wpływa na wydzielanie soku żołądkowego, a także działa podobnie jak morfina, kodeina i papaweryna. Jest środkiem uspokajającym, rozluźniającym, przeciwbólowym, przeciwlękowym, nasennym, antystresowym, przeciwdrgawkowym i przeciwkaszlowym, a także wyzwalającym mechanizmy usuwania toksyn z organizmu. Papka roślinna z glistnika nadaje się do okładów na guzy nowotworowe. Wówczas przykładamy w miejsce zmian nowotworowych i kontynuujemy terapie dopóki guz nie stwardnieje i odpadnie.
Sparteina i inne alkaloidy wykazują działanie przeciwarytmiczne, zapobiegają migotaniu przedsionków i potrafią znieść częstoskurcz napadowy. Kwas kawowy i ferulowy w glistniku działa przeciwzapalnie, ochronnie na miąższ wątroby, immunostymulująco, antyagregacyjne i przeciwmiażdżycowo. Właściwości lecznicze glistnika można wyliczać jeszcze długo, gdyż tak bogata jest to roślina.
Ponadto:
Kwiat lawendy (Lavandula officinalis) - zawiera olejek eteryczny bogaty w octan linalolu, linalol, geraniol, estry kwasu walerianowego oraz kumarynę. Olejek lawendowy przedawkowany będzie działał odurzająco.
Kwiat lawendy (Lavandula officinalis) - zawiera olejek eteryczny bogaty w octan linalolu, linalol, geraniol, estry kwasu walerianowego oraz kumarynę. Olejek lawendowy przedawkowany będzie działał odurzająco.
Ziele męczennicy (Passiflora incarnata) - można sporządzić nalewkę, macerat, napar lub intrakt. Przedawkowana wywoła halucynacje ze względu na obecność indoli, alkaloidów Beta-karbolinowych: harminy, harmaliny i tetrahydroharminy.
Ziele nostrzyka (Melilotus officinalis) - zawiera związki kumarynowe: kwas kumarynowy i kwas melilotowy. Działa narkotycznie na OUN, a w większych dawkach poraża miocyty gładkie i obniża ciepłotę ciała. Działa uspokajająco, poprawia krążenie żylne oraz krążenie obwodowe mózgowe.
Kłącze kozłka lekarskiego (Valeriana officinalis) - w świeżym surowcu znajdują się alkaloidy: chatynina i waleryn, które oddziałują na pień mózgu. W dużych dawkach (10 kropelek nalewki na cukier) wystąpi efekt narkotyczny.
piśmiennictwo: Dr Henryk Różański "Medycyna Dawna i Współczesna", Stanisław Kohlmunzer "Farmakognozja"
